عروسی اجباری: نگاهی به شیوۀ خواستگاری در جامعۀ ایرانیِ عصر قاجار
منصوره اتحادیه (نظاممافی) نگارنده در حال حاضر به تدوین «روزنامۀ خاطرات حسین قلی میرزا عمادالسلطنه سالور»۱ و نگارش زندگینامۀ محمدعلی نظاممافی تحت عنوان «در اندیشۀ عمر» (زمانه و…
Tag: تاریخ فرهنگی و اجتماعی
نگاهی فرهنگی – اجتماعی بر پیدایش هواپیمایی مسافربری در ایران (قسمت۲)
شهرنشینی و حمل و نقل چنین تجربهای در تغییر رابطه با خود و با جهان، پیش از این دوره، یکبار دیگر نیز در سالهای ۱۳۱۰ تا ۱۳۳۰ (۱۹۳۰…
تاریخ وادادگی، تاریخ واماندگی و ایده غایب: فقدان سنت دمکراتیک
همواره فکر میکنم، تاریخ داستانی خطی نیست. تاریخ روایتی است که میتوان آن را از انتها به ابتدا، در میان یک باغ خرم و یا از میانۀ یک…
نگاهی فرهنگی – اجتماعی بر پیدایش هواپیمایی مسافربری در ایران (قسمت۱)
پیشگفتار در نگاهی کلی، صنایع هواپیمایی نظامی و مدنی، رابطهای تنگاتنگ با یکدیگر و با پیشرفتهای تمدنی و فناورانه جوامع انسانی داشتهاند. پیش از قرن پانزدهم میلادی، پرواز،…
دربارۀ «پدرم و علیاکبر داور»؛ یک خاطرۀ منتشرنشده از همایون کاتوزیان
هشتم خرداد ایمیلی از طرف دوست و استاد عزیزم همایون کاتوزیان به دستم رسید واجد خاطراتی از ایشان و با این توضیح: «این را برای چند تن از…
گفت و گوی «اعتماد» با ناصر فکوهی مدیر موسسه انسانشناسی و فرهنگ دربارۀ ممانعت از ورود افغانها به باملند
قاسم منصور آلکثیر یکی از مجموعههای تجاری-تفریحی تهران، ورود شهروندان افغانستانی در ایام نوروز ۱۴۰۲ را ممنوع و علت آن را راحتی شهروندان ایرانی اعلام کرده است. با…
«کتابخانۀ ملی رشت» یادمانی غریب در قلب شهر! (تاریخچۀ تأسیس)
اشاره: تا جایی که نویسنده اطلاع دارد تا کنون تاریخچۀ دقیقی برای «کتابخانۀ ملی رشت» تدوین نشده است. این مختصر به عنوان نقطۀ عزیمت برای یکی از میراثهای…
شرکتهای سهامی زراعی «رودپیش» و « فومن»؛ تجربهای دشوار!
اشاره: از دهه ی ۱۳۴۰ و با آغاز مرحله ی سوم اصلاحات ارضی در ایران، نوعی از سامانه ی تولید زراعی از طرف دولت در ایران شکل…
عکس فوری(۲۶۴):وکیسم و چپگرایی چرخش زبانی و شستشوی مغزها در فرایند اجتماعی
واژه woke از ریشه بیدار کردن / شدن (to wake) در زبان انگلیسی، به سالهای دهه ۱۹۶۰ و سیاهپوستان آمریکایی در اوج مبارزات حقوق مدنی میرسد و میتوان…
فرش ایرانی و فرش ماشینی
تاملی در نبرد تراژیک تکنولوژی و سنت در تاریخ ۴ آگوست ۲۰۱۸ “هولگر اشتخت” از مسئولان حفاظت محیط زیست آلمان اعلام کرد که در دو روز گذشته حدود…
محاق
محاق[۱] سالها پیش که برای انجام یک کار پژوهشی، لازم بود پیشینهی آسیبهای اجتماعی و مسئلهی اعتیاد را در میان ایرانیان بررسی کنم؛ یکی از منابع مهم کتاب…
هویت فرهنگیِ «ایرانی بودن»
محسن شهرنازدار، انسانشناس، محقق مطالعات قومی و تاریخ فرهنگی، عضو شورای مرکزی مؤسسه انسانشناسی و فرهنگ است. در سالهای اخیر دبیری علمی پروژه پژوهشهای ایران فرهنگی ویژه بلوچستان…
درباره خشم، خشونت و راه های کنترل آن
۱_پس از مرگ مهسا امینی و در صد روز اخیر شاهد تجمعات، دیوارنویسیها و ابراز خشم و اعتراض شهروندان ایرانی در خیابان و فضای مجازی بودیم که کاهش…
هنر مشروطه؛ میوهای که خودش از درخت میافتد!
تصویر: کنسرت عارف در منزل ظهیرالدوله ۱۲۸۸ هنر مشروطه؛ میوهای که خودش از درخت میافتد! در گفتوگو با محسن شهرنازدار/ گفتگوکننده: مرضیه کریمیان ماه مرداد مصادف با سالگرد…
عاشورای کودکی
*این نوشته در ۷ مهرماه ۱۳۹۷ در همین وبگاه منتشر و در این تاریخ بازنشر میشود. سال های ۳۰، سال هایی پر از تهیدستی و ژنده پوشی مردمان…
روایت زنان از روزمرههای قرن پیشین(۳)
سوم: شاهزاده خانم بینام قاجار در تابستان ۱۲۶۵ ه. ش. شاهزاده خانمی قاجاری با همراهانش سوار بر کشتی در مسیر مکه بودند که علاوه بر شرایط ناگوار راه،…
دربارۀ باستانشناسی بلوچستان
شرح عکس: خمرۀ بزرگ به دست آمده از تپه-قلعۀ بمپور* بلوچستان سرزمینی کهن و باستانی است. یافتههای باستانشناختی و مواد فرهنگی برجایمانده از تمدنهای هزارههای پنجم تا سوم…
روایت زنان از روزمرههای قرن پیشین
دوم: چادر کردیم رفتیم تماشا «چادر کردیم رفتیم تماشا» عنوانی است برای سفرنامه عالیه خانم شیرازی که توسط زهره ترابی ویرایش شده است. این کتاب در زمستان ۹۷…
شناخت از تاریخ و فرهنگ؛ لازمۀ توسعۀ پایدار
گفتوگو با «محسن شهرنازدار»، سرپرست علمی مجموعۀ «پژوهشهای ایران فرهنگی» ویژۀ بلوچستان شناخت از تاریخ و فرهنگ؛ لازمۀ توسعۀ پایدار برای آنکه متوقف نمانیم هرکس باید سهم خود…
عکس فوری(۲۳۷): روشنفکران؛ مرغ عروسی و عزا
در موارد نادری شاهد هستیم افرادی از جایگاه ها و منشاء های بسیار متفاوت اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و غیره بر سر موضوعی، با یکدیگر توافق دارند، ولی منطقا…
مطالعات انسانشناختی بلوچستان
قوم بلوچ در میان اقوام ایرانی همچنان کمتر از دیگران شناخته شده است. ویژگیهای فرهنگی درهم تنیده که به آن ساختار متفاوتی بخشیده، شامل زبان، سلسله مراتب متفاوت…
اشغال گیلان توسط پترکبیر (بخش ۶ و پایانی)
اشغال گیلان توسط پترکبیر و دیدگاه مارکس در مورد پترکبیر و اسلاوها اشاره: متنی که در مورد اشغال گیلان در دوره ی پتر اول ( پتر کبیر)…
تناسب مفاهیم دراشکال هندسی وموسیقی در آثار دوره اسلامی (۱)
آغازوپایان ساخت یک بنا براساس زیج ها(جداولی برای تعیین مکان و گردش ستارگان)؛ بازتاب هارمونی افلاک و تطابق منطقه البروج با مُدهای دوازده گانه موسیقی وهم چنین ساخت…
تنبارگی در عصر صفویه
تنبارگی در عصر صفویه، زهره روحی، انتشارات انسانشناسی، ۱۳۹۸ معرفی کتاب (بدن، به منزله عرصه لذتِ صاحبان قدرت، در کتابِ «تنبارگی در عصر صفویه»): در عصر صفویه، لذتِ…