واژه‌ی دقیق
لوسین (سرژ)گینزبورگ [Serge Gainsbourg]، شاعر، نویسنده، آهنگساز، ترانه‌سرا، نقاش، کارگردان و بازیگر مشهور فرانسوی، ۲ آوریل ۱۹۲۸ در خانواده‌ای روس و یهودی‌تبار، در پاریس متولد شد. پدرش که…
Tag: تاریخ فرهنگی و اجتماعی
شاعر تبعیدی «جنگل ونسن»
پیشکش به «شاکه مارکاریان» و دوستان ایرانی-ارمنی‌‌ام چند هفته پیش، در آغاز فصل سرما، وقتی که از «جنگل ونسن» [Bois de Vincennes] در شرق پاریس می‌گذشتم، چشمم به دو…
دست‌هایش (یادی از دکتر ناصر پاکدامن)
ناصر پاکدامن، استاد دانشگاه، اقتصاددان، جمعیت‌شناس، نویسنده و یکی از برجسته‌ترین چهره‌های روشنفکری معاصر ایران، سوم اردیبهشت ماه سال گذشته، ۲۳ آوریل ۲۰۲۳، پس از نود سال عمر،…
علیه پُست‌مدرنیسم (مصاحبه با سوزان سانتاگ)
برگردان: آذر جوادزاده از سوزان سانتاگ مصاحبه‌های زیادی بجا مانده که همگی شنیدنی، خواندنی و حاوی نکات برجسته است. مصاحبۀ ایوانز چان با سوزان سانتاگ در سال ۲۰۰۰…
دربارۀ پرویز تناولی: هیچ یا همه‌چیز!
محمد شمخانی پرویز تناولی را همچنین می‌توان بنیان‌گذار مجسمه‌سازی مدرن در ایران نامید و برای اثبات آن به پیش از او مراجعه کرد و همه‌چیز را همان‌جا دید…
به یاد منوچهر عسکری‌نسب، از پیله تا زربفت‌های جشن سده
منوچهر عسکری‌نسب سال ۱۳۱۵ در کرمان متولد شد و بعد از پایان دبیرستان، عاشق بازیگری بود و بنا به گفتۀ خودش به تهران آمد که بازیگر شود. در…
مصرف فرهنگ
مهم‌ترین مناقشه‌ای که از قرن نوزدهم تا امروز بر محور واژه « فرهنگ» وجود داشته است به این اصل اساسی بر می‌گردد که آیا می‌توان و باید فرهنگ…
مقدمۀ کتاب «جستارهایی از تاریخ فرهنگی اندیشگی»
مشخصات کتاب: جستارهایی از تاریخ فرهنگی اندیشگی (تجربه‌هایی از ایران، غرب و شرق) / جلد اول: از بهشت و دوزخ تا درآمدی بر عصر عقلانیت / جلد دوم:…
درآمدی بر حق اندیشیدن به‌مثابۀ یک دستاورد دموکراتیک
مشخصات کتاب: جستارهایی از تاریخ فرهنگی اندیشگی (تجربه‌هایی از ایران، غرب و شرق) / جلد اول: از بهشت و دوزخ تا درآمدی بر عصر عقلانیت / جلد دوم:…
«شاتر»ها تبعیض را شکستند
چه‌طور عکاسی صدای بلند اعتراض سیاه‌پوستان شد، مهتاب خسروشاهی اعتراض، صدای خستگی آدمی‌است در برابر آنچه او را بی‌تاب کرده است؛ آنچه او را آزرده و آنچه جسم…
عروسی اجباری: نگاهی به شیوۀ خواستگاری در جامعۀ ایرانیِ عصر قاجار
منصوره اتحادیه (نظام‌مافی) نگارنده در حال حاضر به تدوین «روزنامۀ خاطرات حسین قلی میرزا عمادالسلطنه سالور»۱ و نگارش زندگی‌نامۀ محمدعلی نظام‌مافی تحت عنوان «در اندیشۀ عمر» (زمانه و…
نگاهی فرهنگی – اجتماعی بر پیدایش هواپیمایی مسافربری در ایران (قسمت۲)
شهرنشینی و حمل و نقل چنین تجربه‌ای در تغییر رابطه با خود و با جهان، پیش از این دوره، یکبار دیگر نیز در سال‌های ۱۳۱۰ تا ۱۳۳۰ (۱۹۳۰…
تاریخ وادادگی، تاریخ واماندگی و ایده غایب: فقدان سنت دمکراتیک
همواره فکر می‌کنم، تاریخ داستانی خطی نیست. تاریخ روایتی است که می‌توان آن را از انتها به ابتدا، در میان یک باغ خرم و یا از میانۀ یک…
نگاهی فرهنگی – اجتماعی بر پیدایش هواپیمایی مسافربری در ایران (قسمت۱)
پیشگفتار در نگاهی کلی، صنایع هواپیمایی نظامی و مدنی، رابطه‌ای تنگاتنگ با یکدیگر و با پیشرفت‌های تمدنی و فناورانه جوامع انسانی داشته‌اند. پیش از قرن پانزدهم میلادی، پرواز،…
دربارۀ «پدرم و علی‌اکبر داور»؛ یک خاطرۀ منتشرنشده از همایون کاتوزیان
هشتم خرداد ایمیلی از طرف دوست و استاد عزیزم همایون کاتوزیان به دستم رسید واجد خاطراتی از ایشان و با این توضیح: «این را برای چند تن از…
گفت و گوی «اعتماد» با ناصر فکوهی مدیر موسسه انسان‌شناسی و فرهنگ دربارۀ ممانعت از ورود افغان‌ها به بام‌لند
قاسم منصور آل‌کثیر یکی از مجموعه‌های تجاری-تفریحی تهران، ورود شهروندان افغانستانی در ایام نوروز ۱۴۰۲ را ممنوع و علت آن را راحتی شهروندان ایرانی اعلام کرده است. با…
«کتابخانۀ ملی رشت» یادمانی غریب در قلب شهر! (تاریخچۀ تأسیس)
اشاره: تا جایی که نویسنده اطلاع دارد تا کنون تاریخچۀ دقیقی برای «کتابخانۀ ملی رشت» تدوین نشده است. این مختصر به عنوان نقطۀ عزیمت برای یکی از میراث‌های…
شرکت‌های سهامی زراعی «رودپیش» و « فومن»؛ تجربه‌ای دشوار!
اشاره: از دهه ی ۱۳۴۰ و با آغاز مرحله ی سوم اصلاحات ارضی در ایران، نوعی از سامانه ی تولید زراعی از طرف دولت در ایران شکل…
عکس فوری(۲۶۴):وکیسم و چپ‌گرایی چرخش زبانی و شستشوی مغزها در فرایند اجتماعی
واژه woke از ریشه بیدار کردن / شدن (to wake) در زبان انگلیسی، به سال‌های دهه ۱۹۶۰ و سیاه‌پوستان آمریکایی در اوج مبارزات حقوق مدنی می‌رسد و می‌توان…
فرش ایرانی و فرش ماشینی
تاملی در نبرد تراژیک تکنولوژی و سنت در تاریخ ۴ آگوست ۲۰۱۸ “هولگر اشتخت” از مسئولان حفاظت محیط زیست آلمان اعلام کرد که در دو روز گذشته حدود…
محاق
محاق[۱] سال‌ها پیش که برای انجام یک کار پژوهشی، لازم بود پیشینه‌ی آسیب‌های اجتماعی و مسئله‌ی اعتیاد را در میان ایرانیان بررسی کنم؛ یکی از منابع مهم کتاب…
هویت فرهنگیِ «ایرانی بودن»
محسن شهرنازدار، انسان‌شناس، محقق مطالعات قومی و تاریخ فرهنگی، عضو شورای مرکزی مؤسسه انسان‌شناسی و فرهنگ است. در سال‌های اخیر دبیری علمی پروژه پژوهش‌های ایران فرهنگی ویژه بلوچستان…
درباره خشم، خشونت و راه های کنترل آن
۱_پس از مرگ مهسا امینی و در صد روز اخیر شاهد تجمعات، دیوارنویسی‌ها و ابراز خشم و اعتراض شهروندان ایرانی در خیابان و فضای مجازی بودیم که کاهش…
هنر مشروطه؛ میوه‌ای که خودش از درخت می‌افتد!
تصویر: کنسرت عارف در منزل ظهیرالدوله ۱۲۸۸ هنر مشروطه؛ میوه‌ای که خودش از درخت می‌افتد! در گفت‌وگو با محسن شهرنازدار/ گفتگوکننده: مرضیه کریمیان ماه مرداد مصادف با سالگرد…